لايه Transport وظایف متعددی دارد که در فصل پنجم به جزئیات آن پرداخته میشود اما در این فصل قصد داریم به مهمترین وظیفه این لایه بپردازیم تا هدف اصلی این لایه محسوس باشد. مهمترین وظیفه این لایه Multiplexing است.
Multiplexing
برای تشریح بهتر واژه Multiplexing تصور کنید که کامپیوتری در یک شبکه همزمان در حال انجام سه کار است. به عبارت دیگر سه Session تحت شبکه ایجاد نموده است.
1- در سایت www.google.com مشغول جستجو است. 2-در سایت www.yahoo.com مشغول خواندن خبر است. 3- با استفاده از نرم افزار outlook، در حال ارسال ايميل می باشد.
با استفاده از سه لایه پائینی، ارتباط به هر سه مقصد شبکه ایجاد میشود. همه بستههای بازگشتی از اینترنت، روی یک مدیا و یک Interface وارد کامپیوتر میشوند. آدرس MAC مبدأ همه بستههای بازگشتی، آدرس روتر شبکه محلی است. آدرس MAC مقصد همه بستههای بازگشتی، آدرس MAC کامپیوتر مقصد است. آدرس IP مقصد همه بستههای بازگشتی، آدرس IP کامپیوتر مقصد است. کامپیوتر از کجا باید بداند که Packet دریافتی به کدام Session تعلق دارد و این Packet را به کدام یک از سه Session فوق، yahoo، google و یا outlook تحویل دهد؟ به این عمل Multiplexing گفته میشود. برای پیاده سازی Multiplexing، دو فیلد به نامهای پورت مبدأ و پورت مقصد در هدر لایه Transport در نظر گرفته شده است. پورت مبدأ و مقصد، هر کدام فیلد 16 بیتی هستند لذا میتوانند مقادیر 0تا 65535 را به خود اختصاص دهند.
مبدأ به ازاء هر Session یک عدد تصادفی بین 1025 تا 65535 را برای پورت مبدأ در نظر میگیرد. پورت مقصد بستههای هر Session، به Application بستگی دارد و عدد استاندارد، متناسب با Application در نظر گرفته ميشود. به عنوان مثال پورت مربوط به برخی از Applicationهای معروف در جدول زیر آمده است:
شكل 1-16- شماره پورت استاندارد Applicationهای معروف
بنابراین مبدأ در زمان ایجاد Session به ازاء هر یک از Sessionهای تحت شبکه، پورت مبدأ و مقصد را به صورت زیر مقداردهی مینماید:
شكل 1-17- مقداردهي تصادفي پورت مبدأ به ازاء هر Session
سپس تمام بستههای ارسالی با استفاده از 3 لایه پائینی به مقصد هدایت میشوند. مقصدها در نقاط مختلف اینترنت قرار دارند. هر یک از آنها بستههای درخواستی را پاسخ میدهند. بستههای پاسخ، قبل از ارسال در لايه Transport باید مقداردهی شوند. کافی است در لايه Transport جای پورت مبدأ و پورت مقصد در بستههای ارسالی نسبت به بستههای دریافتی تعویض شود.
شكل 1-18- جابجايي پورت مبدأ و پورت مقصد سرويسدهنده در پاسخ به سرويسگيرنده
بستههای ارسالی با استفاده از سه لایه پائینی در اینترنت هدایت میشوند تا در مقصد که همان کامپیوتر مورد نظر ما است، دریافت شود.
حال کامپیوتر مورد نظر از روی مقدار پورت مقصد بستههای دریافتی، به راحتی میتواند تشخیص دهد که هر Packet به کدام Session تعلق دارد تا Packet را به Session مورد نظر تحویل دهد.
نتیجه گیری: لايه Transport این قابلیت را به ما میدهد که بتوانیم به صورت همزمان چندین Session و چندین Application تحت شبکه را روی یک کامپیوتر ايجاد نمائيم. بدون استفاده از لايه Transport، هر نود انتهایی (کامپیوتر، پرینتر و...) فقط میتوانست یک Session در آن واحد اجرا نماید.
پروتکل های لایه Transport
دو پروتکل TCP و UDP از معمولترین پروتکلهای لايه Transport هستند که روی بستر IP سوار میشوند. اما پروتکلهای دیگری نیز در این لایه که با اهداف یکسانی توسعه داده شدهاند وجود دارد. به عنوان مثال، دو پروتکل SPX و NCP پروتکلهای لايه Transport روی پروتکل IPX هستند.
شكل 1-19- پروتكلهاي لايه Transport